Όσο ο Djkal και εγώ παίρνουμε διαδοχικά το DR και εξερευνούμε πρόχειρα τα ερείπια του φρουρίου, ας δούμε και λίγο την ιστορία που κρύβεται πίσω από αυτό:
Βρισκόμαστε το έτος 961 μ.Χ.. Ύστερα από οκτάμηνη πολιορκία του Χάνδακα (σημερινό Ηράκλειο), ο βυζαντινός στρατός υπό τον Νικηφόρο Φωκά τερματίζει την αραβική κατοχή 135 χρονών της Κρήτης. Ο Φωκάς σκέπτονταν και ενεργούσε με την αποφασιστικότητα αλλά και τη μονολιθικότητα που χαρακτηρίζει τους στρατιωτικούς. Έτσι, πριν εγκαταλείψει την Κρήτη θέλησε να ισχυροποιήσει τη Βυζαντινή κυριαρχία στο νησί . Η στρατιωτική του εμπειρία σαν στρατηγός έδειχνε ότι το αδύνατο σημείο της Αραβικής πολεμικής τέχνης ήταν οι επιθέσεις σε οχυρωμένες πόλεις. Οι εμπειροπόλεμοι και γενναίοι Άραβες πολεμιστές δεν κατείχαν καλά την τέχνη και την τεχνική της πολιορκίας, πράγμα το οποίο έδινε το προβάδισμα στους βυζαντινούς όταν κατάφερναν να οχυρωθούν αποτελεσματικά σε φρούρια. Πρώτο μέλημα, λοιπόν, του Νικηφόρου ήταν να κατεδαφίσει τα τείχη του Χάνδακα ολοκληρωτικά ώστε να μην είναι δυνατή η κατοίκησή του πλέον. Αποφάσισε να μεταφέρει την πρωτεύουσα σε άλλο σημείο το οποίο θα παρέχει ικανοποιητική ασφάλεια για τις διοικητικές και οικονομικές δραστηριότητες. Ακολουθώντας τις πληροφορίες ντόπιων επισκέφθηκε ο ίδιος την τοποθεσία του απόκρημνου λόφου της Ρόκας σε μικρή απόσταση νότια του Χάνδακα. Έκρινε σαν κατάλληλο τον χώρο για να παρέχει προστασία στο καινούριο διοικητικό και στρατιωτικό κέντρο της Κρήτης. Έδωσε διαταγή να οικοδομήσουν γοργά φρούριο πάνω στο λόφο της Ρόκας το οποίο ονόμασε Τέμενος. Το φρούριο βρίσκεται 20 χιλ. νότια από το Ηράκλειο πάνω στο λόφο Ρόκα με υψόμετρο 507 μέτρα, που οικοδομήθηκε πάνω σε ερείπια μινωικής ακρόπολης . Μάλιστα, η τοποθεσία ήταν και για ένα ακόμα λόγο ιδανική. Μέσα στο χώρο του κάστρου υπήρχε και πηγή με άφθονο νερό! Στόχος του Νικηφόρου ήταν να εγκαταστήσει ολόκληρο τον χριστιανικό πληθυσμό του Χάνδακα εκεί με μια ισχυρή στρατιωτική δύναμη. Γι αυτό μέσα στο φρούριο έχτισε οικοδομήματα ικανά να στεγάσουν δέκα έως δεκαπέντε χιλιάδες πληθυσμό.Τελικά όμως η θάλασσα και το εμπόριο ξανατράβηξε τους κατοίκους του χάνδακα στην παλαιά πόλη και το κάστρο Τέμενος ελάχιστα κατοικήθηκε. Δεν εγκαταλείφτηκε όμως αλλά το χρησιμοποιήσανε οι Ενετοί αρχικά και οι Τούρκοι αργότερα. Γύρω από το κάστρο σιγά σιγά σχηματίστηκε ο οικισμός του Προφήτη Ηλία από τους δουλοπάροικους που δούλευαν τα κτήματα των αρχόντων.Η οχύρωση του φρουρίου και η τοιχοποιία αποτελούν οικοδομήματα μοναδικά για όλη την Κρήτη σε μέγεθος και τεχνική. Στην ανατολική πλευρά της Ρόκας σήμερα σώζονται μέρος των τειχών, δύο δεξαμενές, καθώς και η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου προς την πλευρά του ανατολικού λόφου, ενώ ανάμεσα στις δύο κορυφές υπάρχουν τμήματα των οχυρώσεων και η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής. Στα δυτικά βρίσκονται μια διπλή δεξαμενή, η κρήνη Φουντάνα και οι εκκλησίες της Παναγίας και του Αγίου Αντωνίου.
Όπως και να έχει, πιστεύω πως αξίζει μελλοντικά μια πλήρη εξερεύνηση με πολλές φωτογραφίες μιας και τώρα ούτε χρόνο είχαμε ούτε αξιοπρεπή φωτογραφική μηχανή.
(πράγματι, έγινε η εξερεύνηση αργότερα, πάλι με τον Djkal με το WR αυτή τη φορά και νέα φωτογραφική μηχανή thnx frits)
