Καστρα και οχυρώσεις της Κρήτης

Markas

Μέλος
Περιοχή
Ηράκλειο Κρήτη
Όνομα
Νίκος
Μοτό
BMW F800GS
Yamaha WR250R
Περιεχόμενα:
1) Κάστρο Del Cornaro, Βενετσιάνικο, Νομός Ηρακλείου
2) Φρούριο Τέμενος Βυζαντινό, Νομός Ηρακλείου
3) Κάστρο Παλαιόκαστρο, Βενετσιάνικο, Νομός Ηρακλείου
* Κουλέδες της Κρήτης, ιστορική αναδρομή.
4) Κουλές Κόκκινος Πύργος, Φόδελε Ηρακλείου
5) Κουλές Κοπροκεφάλας, Φόδελε Ηρακλείου
6) Κουλές Κεφάλας, Φόδελε Ηρακλείου
* Δεύτερη επίσκεψη και περαιτέρω έρευνα στον ίδιο Κουλέ
* Χωμάτινες οροφές, βασικές πληροφορίες
7) Οχυρωμένος Μινωικός οικισμός Πέρα Γαλήνων Ρεθύμνου
* Βίγλα ( ; ) Οθωμανικής ( ; ) εποχής, Αλμυρίδα Ρέθυμνο
* Συνοπτική ιστορία της Κρήτης
8) Οχυρωμένο παρατηρητήριο Κουλέ Κεφάλας Φόδελε Ηρακλείου
* Γερμανικό Παρατηρητήριο Β' Παγκοσμίου Πολέμου + Βίγλα ( ; )
9) Κουλές Ράπτη, Ηράκλειο
(Υπό συνεχή ανανέωση!!)


Η αγάπη μου για τις εξερευνήσεις νομίζω πως είναι γενικά γνωστή. Αυτό που ίσως είναι κάπως λιγότερο γνωστό, είναι η αγάπη που είχα από μικρός στην ιστορία. Έχω διαβάσει αμέτρητα ιστορικά βιβλία αλλά και πηγές, όλα από απλή ευχαρίστηση και δίψα για γνώση του τι υπήρξε πριν από εμάς και τι καθόρισε το παρόν μας.
Εδώ θα ασχοληθώ με πάσης φύσεως οχυρωματικά έργα που βρίσκω κατά καιρούς στις περιπλανήσεις μου στην Κρήτη. To συγκεκριμένο νήμα θα περιλαμβάνει ολόκληρες βόλτες ή τμήματα αυτών, με περιγραφές εστιασμένες σε τεχνικά και ιστορικά στοιχεία. ίσως είναι μερικές φορές κουραστικό, πάντως είναι σίγουρα συναρπαστικό για άλλους ερασιτέχνες ιστοριοδίφες σαν και εμένα. Το νήμα θα εμπλουτίζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα με έτοιμο παλαιότερο υλικό, ίσως ξαναρετουσαρισμένο, μέχρι να έρθουμε σε πιο πρόσφατες βόλτες. Από την άλλη, τι σημασία έχει το εάν μία βόλτα του 2013 δημοσιεύεται τώρα όταν ασχολείται με έργα και ημέρες 400+ χρονών ε;
 
Τελευταία επεξεργασία:

Markas

Μέλος
Περιοχή
Ηράκλειο Κρήτη
Όνομα
Νίκος
Μοτό
BMW F800GS
Yamaha WR250R
Κάστρα Del Cornaro και Τέμενος

Αυτή η εκδρομή είναι μία από τις πολλές που έχουν σκοπό την επίσκεψη και καταγραφή κάστρων και οχυρώσεων που βρίσκονται διασκορπισμένες στη Κρήτη.
Άλλες γνωστές, άλλες άγνωστες, όλες τους είναι τμήμα της ιστορίας μας.
 

Markas

Μέλος
Περιοχή
Ηράκλειο Κρήτη
Όνομα
Νίκος
Μοτό
BMW F800GS
Yamaha WR250R
Η απόφαση ξαφνική, η παρέα μικρή. Εξερεύνηση λοιπόν, εδώ κοντά στο Ηράκλειο. Ένα άγνωστο μέρος, το Βενετσιάνικο (μάλλον) οχυρό Del Cornaro ανατολικά από τα Πεζά και το Βυζαντινό φρούριο Τέμενος στον Προφήτη Ηλία.





Ξεκινάμε χωματόδρομο από το Νεκροταφείο, περνάμε πίστα Μινωικής, Κνωσσός μέσα από χωματόδρομους, μονοπάτια, αδιέξοδα, φτάνουμε Αγία Ειρήνη, πάλι χωματόδρομο μέχρι το δάσος στη Φουρνή, μπλέκουμε σε φράχτες και αγκάθια, ουφ, μια στάση.Είμαστε ήδη 45 λεπτά στο δρόμο και η ζέστη αρκετή.





Πάνω Αρχάνες





Κάτω Αρχάνες





Καταφέρνουμε να ξεφύγουμε του λαβύρινθου από πεζούλες και φράχτες και περνάμε στον απέναντι λόφο. Πάλι μας γαργαλάει ο κώλος μας όμως και βγαίνουμε σε πολλά αδιέξοδα και εκτός δρόμου κομμάτια. Το ένα καλό με τα ελαφριά μηχανάκια όμως είναι πως δε θα κωλώσουν να πάνε σε σημεία όπου ένα μεγάλο θα σε ταλαιπωρήσει πολύ. Το άλλο καλό είναι πως και αν πέσεις, είναι τόσο ελαφριά που τα σηκώνεις με το ένα χέρι σχεδόν και είσαι αρκετά ξεκούραστος να συνεχίσεις εκεί που με ένα μεγάλο θα ήταν αδιανόητο. (Στα νορμάλ κομμάτια ή στην άσφαλτο όμως περνάς σαν σε πολυθρόνα με το μεγάλο)





 

Markas

Μέλος
Περιοχή
Ηράκλειο Κρήτη
Όνομα
Νίκος
Μοτό
BMW F800GS
Yamaha WR250R
Ανεβοκατεβαίνουμε το λόφο ανατολικά των Αρχανών, περνάμε ξυστά από το Καταλαγάρι ενώ λίγο πιο νότια και εντελώς ξαφνικά φτάνουμε στα ερείπια του κάστρου.





Τα πολύ εντυπωσιακά εκ πρώτης όψεως ερείπια του μεσαιωνικού κάστρου σε μαγνητίζουν. Ψηλό τείχος, μεγάλη καμάρα εισόδου, πρέπει να ήταν εντυπωσιακή κατασκευή την εποχή της.
Το κάστρο αυτό λέγεται πως το έχτισε ο Νικηφόρος Φωκάς όταν ελευθέρωσε την Κρήτη από τους Άραβες το 961 μ.χ. αλλά μπορεί να είναι και μύθος. Μία ακόμα αναφορά στο κάστρο είναι του Basilicata (φημισμένου χαρτογράφου) που σημειώνει στη θέση αυτή το χωριό της Πεδιάδας Castel del Cornaro ή Corner το οποίο αναφέρεται το 1583 με το όνομα αυτό και με 127 κατοίκους. Δηλαδή Κάστρο των Κορνάρων (πασίγνωστοι φεουδάρχες της Βενετσιάνικης εποχής).





Το κάστρο έχει σχήμα τετράγωνο και βρίσκεται στην κορυφή του λόφου Κάστελος (κλασικά) με μόνη εύκολη πρόσβαση από νότια. Παρείχε στέγη και ασφάλεια στους άρχοντες από εισβολείς και επαναστάτες αλλά και δυνατότητα επεξεργασίας και αποθήκευσης του κρασιού που παραγόταν χάρις στους άφθονους αμπελώνες που υπήρχαν τότε γύρω από το κάστρο. Μάλιστα, σε κοντινή απόσταση υπάρχουν λαξευμένα στο βράχο πολλά πατητήρια της εποχής. Τώρα το μόνο που υπάρχει μέσα στα πατητήρια είναι μικροί βούρκοι γεμάτοι ζωή όμως όπως παρατηρήσαμε!




Με λίγη φαντασία και Photoshop μπορεί να καταλάβει κανείς πως θα ήταν όταν ήταν στην ακμή του το κάστρο (Μια άλλη ονομασία που έχουν δώσει οι ντόπιοι στο κάστρο είναι Παλιόχωρα).





Δίπλα από το κάστρο υπάρχει το παλιό εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής.Λέγεται πως παλιά είχε εξαιρετικές τοιχογραφίες αλλά με τον καιρό αυτές πέσανε και πλέον είναι γυμνό εσωτερικά.



 

Markas

Μέλος
Περιοχή
Ηράκλειο Κρήτη
Όνομα
Νίκος
Μοτό
BMW F800GS
Yamaha WR250R
Ώρα να μπούμε και μέσα μια βόλτα. Με τις μηχανές βέβαια, τι φτιάξανε κοτζάμ πύλη;Τι πύλη δηλαδή, ερείπιο είναι πλέον που κρατιέται χάρις στο φιλότιμο της μιας πέτρας που έτυχε να βρίσκεται στην κατάλληλη θέση. Ένα πράγμα που μου έκανε πάντως μεγάλη εντύπωση είναι η έλλειψη οποιουδήποτε οικόσημου στα τείχη, κάτι αδιανόητο για βενετσιάνικο αρχοντικό ή κάστρο. Η πιθανή εξήγηση είναι πως στο κλασικό πλιάτσικο κάθε οικοδομικού υλικού που ακολουθεί την ερήμωση ενός κάστρου ή οικισμού τα παλιά χρόνια, αφαιρέθηκαν και τα οικόσημα που τώρα θα κοσμούν την είσοδο κάποιου σπιτιού σε κοντινό χωριό.





Το εσωτερικό του κάστρου είναι γεμάτο αγριόχορτα, θάμνους και σκόρπιες πέτρες χωρίς κανένα μονοπάτι.





Με κάποια δυσκολία ανεβαίνουμε στο ψηλότερο σημείο του λόφου και απολαμβάνουμε τη θέα.





Φανταστείτε αμπελώνες αντί για ελιές όσο πάει το μάτι.





Και τα πατητήρια σε κοντινή απόσταση.









Πολλή ζέστη ε Γιώργη;













Πεζά (αριστερά και κρυμμένα πίσω από το λόφο) και Άγιες Παρασκιές.





Άγρια πανίδα…





Άντε μια τελευταία φωτογραφία και ξεκινάμε για το επόμενο κάστρο…

 

Markas

Μέλος
Περιοχή
Ηράκλειο Κρήτη
Όνομα
Νίκος
Μοτό
BMW F800GS
Yamaha WR250R
Το Φρούριο Τέμενος!!!





Εδώ έχουμε να κάνουμε με κανονικό φρούριο βαρέων βαρών και όχι μια καλά οχυρωμένη κατοικία τοπικού άρχοντα! Για το φρούριο Τέμενος μπορώ να πω πως ήταν αρκετά πιο εύκολο να βρω ιστορικά στοιχεία. Για να δούμε λοιπόν τι βρήκαμε…:
Βρισκόμαστε το έτος 961 μ.Χ.. Ύστερα από οκτάμηνη πολιορκία του Χάνδακα (σημερινό Ηράκλειο), ο βυζαντινός στρατός υπό τον Νικηφόρο Φωκά τερματίζει την αραβική κατοχή 135 χρονών της Κρήτης. Ο Φωκάς σκέπτονταν και ενεργούσε με την αποφασιστικότητα αλλά και τη μονολιθικότητα που χαρακτηρίζει τους στρατιωτικούς. Έτσι, πριν εγκαταλείψει την Κρήτη θέλησε να ισχυροποιήσει τη Βυζαντινή κυριαρχία στο νησί . Η στρατιωτική του εμπειρία σαν στρατηγός έδειχνε ότι το αδύνατο σημείο της Αραβικής πολεμικής τέχνης ήταν οι επιθέσεις σε οχυρωμένες πόλεις. Οι εμπειροπόλεμοι και γενναίοι Άραβες πολεμιστές δεν κατείχαν καλά την τέχνη και την τεχνική της πολιορκίας, πράγμα το οποίο έδινε το προβάδισμα στους βυζαντινούς όταν κατάφερναν να οχυρωθούν αποτελεσματικά σε φρούρια. Πρώτο μέλημα, λοιπόν, του Νικηφόρου ήταν να κατεδαφίσει τα τείχη του Χάνδακα ολοκληρωτικά ώστε να μην είναι δυνατή η κατοίκησή του πλέον. Αποφάσισε να μεταφέρει την πρωτεύουσα σε άλλο σημείο το οποίο θα παρέχει ικανοποιητική ασφάλεια για τις διοικητικές και οικονομικές δραστηριότητες. Ακολουθώντας τις πληροφορίες ντόπιων επισκέφθηκε ο ίδιος την τοποθεσία του απόκρημνου λόφου της Ρόκας σε μικρή απόσταση νότια του Χάνδακα. Έκρινε σαν κατάλληλο τον χώρο για να παρέχει προστασία στο καινούριο διοικητικό και στρατιωτικό κέντρο της Κρήτης. Έδωσε διαταγή να οικοδομήσουν γοργά φρούριο πάνω στο λόφο της Ρόκας το οποίο ονόμασε Τέμενος. Το φρούριο βρίσκεται 20 χιλ. νότια από το Ηράκλειο πάνω στο λόφο Ρόκα με υψόμετρο 507 μέτρα, που οικοδομήθηκε πάνω σε ερείπια μινωικής ακρόπολης . Μάλιστα, η τοποθεσία ήταν και για ένα ακόμα λόγο ιδανική. Μέσα στο χώρο του κάστρου υπήρχε και πηγή με άφθονο νερό! Στόχος του Νικηφόρου ήταν να εγκαταστήσει ολόκληρο τον χριστιανικό πληθυσμό του Χάνδακα εκεί με μια ισχυρή στρατιωτική δύναμη γι αυτό μέσα στο φρούριο έχτισε οικοδομήματα ικανά να στεγάσουν δέκα έως δεκαπέντε χιλιάδες πληθυσμό.
Τελικά όμως η θάλασσα και το εμπόριοξανατράβηξε τους κατοίκους του Χάνδακα στην παλαιά πόλη και το κάστρο Τέμενος ελάχιστα κατοικήθηκε. Δεν εγκαταλείφτηκε όμως αλλά το χρησιμοποιήσανε οι Ενετοί αρχικά και οι Τούρκοι αργότερα. Γύρω από το κάστρο σιγά σιγά σχηματίστηκε ο οικισμός του Προφήτη Ηλία από τους δουλοπάροικους που δούλευαν τα κτήματα των αρχόντων.
Η οχύρωση του φρουρίου και η τοιχοποιία αποτελούν οικοδομήματα μοναδικά για όλη την Κρήτη σε μέγεθος και τεχνική. Στην ανατολική πλευρά της Ρόκας σήμερα σώζονται μέρος των τειχών, δύο δεξαμενές, καθώς και η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου προς την πλευρά του ανατολικού λόφου, ενώ ανάμεσα στις δύο κορυφές υπάρχουν τμήματα των οχυρώσεων και η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής. Στα δυτικά βρίσκονται μια διπλή δεξαμενή, η κρήνη Φουντάνα και οι εκκλησίες της Παναγίας και του Αγίου Αντωνίου.





Ο λόφος Ρόκα έχει σχήμα μπανιέρας θα έλεγα. Εδώ φαίνεται μια εικόνα από το google earth από ανατολικά προς δυτικά. Ανατολικά η πρόσβαση είναι πιο ομαλή και γι’ αυτό και τα τείχη ορθώνονταν ψηλά και ισχυρά. Εκεί βρίσκετε η είσοδος και τα κυριότερα οχυρωματικά έργα.





Την προηγούμενη φορά που είχαμε έρθει από εδώ είχαμε περιοριστεί στο πεδινό κομμάτι κοντά στην είσοδο του φρουρίου ανατολικά μια και είχαμε τα μεγάλα τότε F800GS και 990Adv. Αυτή τη φορά όμως με τα δύο μικρά μπήκαμε με άγριες διαθέσεις εξερεύνησης και enduro. Δύο σε ένα!









Θέα προς ανατολή με τμήμα του τείχους και τον Γιούχτα πιο πίσω.











 

Markas

Μέλος
Περιοχή
Ηράκλειο Κρήτη
Όνομα
Νίκος
Μοτό
BMW F800GS
Yamaha WR250R
Η κατεύθυνση που πρωτοπήραμε ήταν καθαρά δυτικά με σκαρφάλωμα στο δυτικό χαμηλότερο κομμάτι της «μπανιέρας».





Εκεί ορθώνονται πάλι τείχη, πολύ χαμηλότερα βέβαια αυτή τη φορά, ενώ ο λόφος σχηματίζει ένα απότομο γκρεμό.





Η θέα είναι ανεμπόδιστη!













Πολύ ζέστη και λίγο το νερό που πήραμε μαζί μας!





Παρόλα αυτά μπαίνουμε στο πειρασμό να ανεβούμε τους δύο λόφους. Ο νότιος δείχνει σχετικά εύκολος.





Ο βόρειος όμως; Κομματάκι δύσκολο το βλέπω. Παρόλα αυτά εμείς ξεκινάμε και τελικά καταφέρνουμε να ανεβούμε λίγο πάνω από τη πρώτη κάθετη σειρά από βράχια!









Πάμε για τον επόμενο λόφο…






Η ανάβαση στο νότιο λόφο τελικά αποδείχτηκε αρκετά πιο δύσκολη από ότι εκτιμούσαμε αρχικά. Πιστεύω πως μεγάλο ρόλο έπαιξε η κούραση και η έλλειψη νερού που μας ταλαιπωρούσαν πλέον αρκετά. Εκεί λοιπόν που εγώ είχα καταφέρει να ξεκολλήσω και να ανέβω το πιο δύσκολο κομμάτι και να θαυμάζω τη θέα (εδώ τα ερείπια από την ακρόπολη στη βόρειο λόφο)…





…ανακαλύπτω πως ο Γιώργος έχει κολλήσει. Βρε έτσι, βρε αλλιώς…





Τελικά τρώει και μία τούμπα... (Μην ανησυχείτε, τίποτα δεν έπαθε ούτε αυτός, ούτε η μηχανή. Αρκετά αργότερα, άλλαξε μηχανάκι και έχει πέσει αυτός και εγώ άλλες 10+ φορές)




Το ρημάδι δε λέει να ανέβει. Τελικά με σπρώξιμο ξεφεύγει από το δύσκολο σημείο και αράζουμε για μια ανάσα. Είμαστε ένα βήμα πριν τη κορυφή του λόφου!

 

Markas

Μέλος
Περιοχή
Ηράκλειο Κρήτη
Όνομα
Νίκος
Μοτό
BMW F800GS
Yamaha WR250R
Το να κατακτήσουμε το λόφο πλέον δεν είναι τίποτα. Η κορυφή είναι ένα μικρό οροπέδιο με τρομερή θέα παντού εκτός από το βοριά που κόβει λίγο η ακρόπολη

























Η βόλτα κάπου εδώ τελειώνει. Η ώρα είναι κοντά μία, 4-5 ωρίτσες βολτούλα ήταν όμως κουραστήκαμε, ιδρώσαμε, διασκεδάσαμε αλλά και ανακαλύψαμε άγνωστες πτυχές όχι απλά της Κρήτης αλλά της γειτονιάς μας, μόλις 20 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο!

 

paschalis

gone4riding
Περιοχή
Thessaloniki
Όνομα
Πασχάλης
Μοτό
R 1200 GS 'O4
Ασταματητος!!
Θεωρω πως το βιβλιο σου για την Κρητη θα ειναι ετοιμο πολυ συντομα και σιγουρα
πριν το οδοιπορικο με τιτλο Sagrada famil....ουπς ''ο γυρος της Κρητης με GS'' ηθελα να πω!
 

yns

Today is life, tomorrow never comes
Περιοχή
Ηράκλειο
Όνομα
Γιάννης
Μοτό
KTM 990 Adventure
Honda NX650 Dominator
Επειδή έχει τύχει και έχω δει το μέχρι τώρα αποτέλεσμα, σας πληροφορώ πως το θέμα έχει μεγάλο ενδιαφέρον και ο Νίκος εκτός από Μαθηματικός έγινε και Ιστορικός για να αναδείξει ένα μεγάλο μ'έρος της Ιστορίας του νησιού που είναι σε πολλούς άγνωστη!


Θεωρω πως το βιβλιο σου για την Κρητη θα ειναι ετοιμο πολυ συντομα και σιγουρα
πριν το οδοιπορικο με τιτλο Sagrada famil....ουπς ''ο γυρος της Κρητης με GS'' ηθελα να πω!
Κακιούλες! :D :D :D
Κάποια στιγμή θα τον τελειώσουμε βρε και τον "Gύρος τση ΚρήτηS"... Κάποια στιγμή... :p
 

Markas

Μέλος
Περιοχή
Ηράκλειο Κρήτη
Όνομα
Νίκος
Μοτό
BMW F800GS
Yamaha WR250R
Πάρα πολύ καλή ιδέα...επιτέλους να μάθουμε και κάτι....

Αν μπορέσουμε θα συνδράμουμε....
Φίλε Στέλιο, αυτό το νήμα έχει πολύ, πάρα πολύ δρόμο ακόμα για να φτάσει μέχρι το σημείο να γραφτούν όσα είναι ήδη έτοιμα. Και πάρα, μα πάρα πολύ δρόμο ακόμα για να πούμε πως έχει σχετικά ολοκληρωθεί. Αν και έχω κάνει μία γενική έρευνα επί του θέματος για όλη την Κρήτη, είμαι σίγουρος πως μου ξεφεύγουν ακόμα αρκετές οχυρώσεις που ούτε καν τις έχω υποψήφιες προς επίσκεψη.
Εννοείται λοιπόν, ότι πληροφορία υπάρχει, ευχαρίστως να μοιραστεί και από εδώ. Όταν με το καλό κάνω επίσκεψη στα μέρη σας δε, περιμένω και μία μικρή ξενάγηση σε ότι αποκαλυφτεί :)
 

Markas

Μέλος
Περιοχή
Ηράκλειο Κρήτη
Όνομα
Νίκος
Μοτό
BMW F800GS
Yamaha WR250R
Μα και βέβαια ξέρετε! Έχετε περάσει από δίπλα εκατοντάδες φορές πηγαίνοντας πάνω στον εθνικό δρόμο Ηρακλείου-Χανίων.





Έχετε κάνει μπάνιο στην όμορφη παραλία, στη σκιά του.





Έχετε βουτήξει από τα απόκρημνα βράχια στη ρίζα του!





Και βέβαια έχετε θαυμάσει τη φυσικά οχυρή θέση πάνω στην οποία επέλεξαν να το χτίσουν!




Όμως…

Μέσα έχετε μπει ποτέ;





Όχιιιι;





.
 
Reactions: yns

Markas

Μέλος
Περιοχή
Ηράκλειο Κρήτη
Όνομα
Νίκος
Μοτό
BMW F800GS
Yamaha WR250R
Τι λέτε, πάμε λοιπόν μια μικρή βόλτα σε αυτή την άγνωστη γωνιά του νησιού μας;





Παίρνουμε τον εθνικό από Ηράκλειο με κατεύθυνση το Ρέθυμνο. Ελάχιστα πριν φτάσουμε στο κάστρο υπάρχει ένα κενό στις μπάρες. Με πολλή προσοχή στρίβουμε και μπαίνουμε σε ένα πατημένο κομμάτι γης που μπορεί να χρησιμεύσει ως πάρκινγκ, ουσιαστικά αποκλειστικά για επίσκεψη στο κάστρο.





Η θέα από όλη την περιοχή είναι συγκλονιστική.





Όσον αφορά το κάστρο, θα βρείτε πολύ εύκολα το πατημένο μονοπάτι που οδηγεί στην μοναδική είσοδο του. Να χαθείτε δεν υπάρχει περίπτωση! Το μονοπάτι αυτό είναι αρκετά βατό αλλά σε κάποια σημεία λίγο δύσκολο. Περπατώντας πάνω από τον γκρεμό και κάτω από τα μισογκρεμισμένα τείχη οδηγούμαστε παράλληλα σε αυτά από τη νοτική πλευρά.





Προσωπικά, μέχρι και την τελευταία στιγμή αναρωτιόμουν πώς διάολο θα ανέβουμε εκεί πάνω, μια και ο βράχος πάνω στον οποίο είναι χτισμένο το φρούριο, είναι ουσιαστικά απρόσιτος από όλες τις πλευρές!





Τελικά η πύλη εμφανίζεται τελευταία στιγμή μπροστά μας. Μπορώ να φανταστώ τα παλιά τα χρόνια της ακμής του κάστρου, να αγκομαχούνε τα γαϊδούρια φορτωμένα με εφόδια ανεβαίνοντας το στενό μονοπάτι κάτω από τα άγρυπνα βλέμματα των φρουρών.





Μπορώ όμως να φανταστώ και την απελπισία των επιτιθέμενων όταν για να φτάσεις στην πύλη έπρεπε να τρέξεις έχοντας αριστερά σου τις βολές των αμυνόμενων να σε υποδέχονται από ψηλά αλλά και το γκρεμό να χάσκει στα δεξιά σου!





 

Markas

Μέλος
Περιοχή
Ηράκλειο Κρήτη
Όνομα
Νίκος
Μοτό
BMW F800GS
Yamaha WR250R
Τι πληροφορίες όμως μπορούμε να βρούμε για αυτό το απόρθητο σχεδόν κάστρο; Καλύτερα να κάνουμε μια μικρή ιστορική αναδρομή…
Μετά την αγορά του νησιού το 1204 ("Εκχώρηση της Κρήτης", συνθήκη ανάμεσα στους Βενετούς και στον Βονιφάτιο τον Μομφερρατικό), οι Βενετοί δεν ενδιαφέρθηκαν για την άμεση εξασφάλιση της Κρήτης, επαναπαυόμενοι στους ευνοϊκούς γι’ αυτούς πολιτικούς συσχετισμούς της εποχής (ήταν και απασχολημένοι με τη μεταφορά στρατευμάτων για τη Δ Σταυροφορία). Η αντίπαλη ωστόσο Γένουα δεν έχασε την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί την απουσία Βενετσιάνικου στρατού στο νησί. Αφού παρουσιάστηκαν ως έμποροι, οι Γενοβέζοι καταλαμβάνουν χωρίς μεγάλη δυσκολία το νησί με αρχηγό τους τον Γενουάτη πειρατή Ενρίκο Πεσκατόρε, κόμη της Μάλτας (Αυτόν τον τύπο θα τον συναντήσουμε πολλές φορές εδώ). Το πρώτο ουσιαστικά μέλημα του Πεσκατόρε ήταν να οχυρώσει το νησί. Ανάμεσα στα 14 φρούρια που έκτισε σε μηδαμινό χρόνο, το Παλαιόκαστρο θα πρέπει να είχε ιδιαίτερη σημασία εφόσον προστάτευε τον κόλπο όπου βρισκόταν η πρωτεύουσα. Η σπουδαιότητα που απέδιδε στο κάστρο αυτό ο Πεσκατόρε, φαίνεται από το γεγονός ότι σε αυτό εκτυλίχθηκαν σημαντικότατες πράξεις του πολέμου με τους Βενετούς, όταν προσπάθησαν να επανακτήσουν την ακριβή τους αγορά. Εδώ αιχμαλώτισε τον γιο του παντοδύναμου Δόγη της Βενετίας Δάνδολο, που υπηρετούσε ως αρχιστράτηγος των Βενετών ο οποίος εδώ άφησε και την τελευταία του πνοή (πέθανε από εκούσια ασιτία). Αλλά και μετά την συνθηκολόγηση παράδοσης του νησιού στους Βενετούς, ο Πεσκατόρε κρατάει μόνο αυτό το κάστρο, και από δω θα εγκαταλείψει το νησί για άλλες περιπέτειες.
Για την θαλασσοκράτειρα Βενετία το κάστρο έκτοτε έχασε τη σημασία που είχε: ο ηρακλειώτικος κόλπος μπορούσε να προστατευθεί από τα καράβια της. Γι’ αυτό και εγκαταλείφθηκε. Όσο όμως εξασθενούσε η δύναμη της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας στην ανατολική Μεσόγειο από την παρουσία των Οθωμανών, τόσο γινόταν επιτακτική η ανάγκη αναστήλωσής του. Με την ολοκλήρωση της ανοικοδόμησης των νέων τειχών του Χάνδακα, ήταν εμφανές ότι ο δυτικός προμαχώνας (του Αγίου Ανδρέα) δεν μπορούσε να αποτρέψει αποτελεσματικά τη διείσδυση των πλοίων στο απάνεμο αγκυροβόλι του Φρασκιά. Μόνο ένα ισχυρό κάστρο στις βραχώδεις ακτές της Ροδιάς θα μπορούσε να προστατεύσει τους όρμους του κόλπου και να αποτρέψει την προσόρμιση εχθρικών πλοίων. Τότε θα παρθεί απόφαση όχι απλώς για αναστήλωση του φρουρίου, αλλά μάλλον για ανοικοδόμηση ενός νέου, πιο ισχυρού και πιο αποτελεσματικού φρουρίου, σύμφωνα με τα πρότυπα των νέων οχυρωματικών τεχνικών. Το σχέδιο εκπονήθηκε με τις οδηγίες του Βενετού αρχιστρατήγου Λατίνο Ορσίνι, ο οποίος κατά την αρχιστρατηγία του είχε προωθήσει πολλές οχυρωματικές βελτιώσεις τόσο στα τείχη του Χάνδακα, όσο και σε άλλα φρούρια (Γραμβούσα κ.λπ)





Η Αρχιτεκτονική του Φρουρίου
Το νέο φρούριο του Παλαιοκάστρου, εντάσσεται μέσα σε ένα ευρύτερο πρόγραμμα ανοικοδόμησης και αποκατάστασης φρουρίων για την ενίσχυση της άμυνας των παράκτιων περιοχών του νησιού. Το νέο "Παλαιόκαστρο" χτίστηκε τα χρόνια 1573-95. Σύμφωνα με το νέο σχέδιο το φρούριο αποκτούσε τριγωνική μορφή, υπακούοντας τις ιδιαιτερότητες της χάραξης του βράχου. Παράλληλα το τείχος προς την θάλασσα ανυψώνεται σε μεγάλο βαθμό σε σχέση με τις άλλες πλευρές προκειμένου να "εξομαλυνθεί" η απότομη κλίση του βράχου. Παρά την προσπάθεια αυτή, κρίνεται σκόπιμο να δημιουργηθούν τρεις ανισόπεδες "πλατείες" (piazze) προκειμένου το φρούριο να αποκτήσει επίπεδους χώρους. Με αυτές τις δύο παρεμβάσεις αντιμετωπίστηκε ολοκληρωτικά η έντονη κλίση της επιφάνειας του φρουρίου. Στο σχέδιο που ζωγράφισε ο Φ. Μπαζιλικάτα γύρω στο 1630, αποδόθηκαν με αρκετή πιστότητα τα τρία επίπεδα του κάστρου μαζί με όλα τα κτίρια που κάλυπταν τις ανάγκες ενός τόσο σημαντικού φρουρίου.




 
Τελευταία επεξεργασία:
Reactions: yns

Markas

Μέλος
Περιοχή
Ηράκλειο Κρήτη
Όνομα
Νίκος
Μοτό
BMW F800GS
Yamaha WR250R
Η είσοδος ήταν από το νότο. Η πρόσβαση προς την είσοδο γινόταν με πολύ ψηλά σκαλοπάτια που είχαν χαραχθεί πάνω στον βράχο.





Η καμαρωτή πύλη οδηγούσε στην κατώτερη πλατεία…





…η οποία χωριζόταν διαγώνια σε δύο τμήματα από μια σειρά μικρών δωματίων.









 
Reactions: yns

Markas

Μέλος
Περιοχή
Ηράκλειο Κρήτη
Όνομα
Νίκος
Μοτό
BMW F800GS
Yamaha WR250R
Σε ένα από αυτά τα δωμάτια, το οποίο διατηρήθηκε σε σχετικά καλή κατάσταση, στεγάζεται η σημερινή εκκλησούλα του Παλαιοκάστρου αφιερωμένη στον Άγιο Μάρκο (λειτουργείται την Τρίτη του Πάσχα).









Στο βόρειο τμήμα του κατώτερου επιπέδου (στη βόρεια πλευρά) χτίστηκε ευρύχωρο κτίριο με συμπαγείς και ισχυρούς τοίχους. Προφανώς ήταν οι αποθήκες των πυρομαχικών, αν και είναι πολύ δύσκολο να πιστέψουμε ότι θα τοποθετούσαν τις πυριτιδαποθήκες στη βόρειο-ανατολική γωνία του φρουρίου, δηλαδή στο πιο ευπρόσβλητο σημείο για τα εχθρικά πλοία που εισέδυαν στον κόλπο του Φρασκιά. Σε επαφή με αυτό το κτίριο (ΒΔ του τμήματος της κατώτερης πλατείας) χτίστηκε η υδατοδεξαμενή με την πυραμοειδή βάση, η οποία χρησίμευε επίσης για τη στήριξη του ανώτερου (μεσαίου) επιπέδου.









 
Reactions: yns
Top Bottom