Καστρα και οχυρώσεις της Κρήτης

[Markas]

Λοιπόν, καιρό έχω να ανεβάσω βόλτα εδώ, θα αναπληρώσω κάποια στιγμή, όμως για την ώρα να μοιραστώ μαζί σας ένα καινούργιο εύρημα.
Τυχαία έμαθα από μαθητή μου πως στην περιοχή της Σταλίδας - Μαλίων υπάρχει κάποιο Γερμανικό ( ;;; ) πολυβολείο - παρατηρητήριο. Αμέσως μου τράβηξε το ενδιαφέρον φυσικά αυτή η πληροφορία και όταν έτυχε να περνώ από την περιοχή έσπευσα να ρίξω μία ματιά.
Καταρχάς, από τον παλιό εθνικό το πολυβολείο δεν είναι εύκολα ορατό. Ακόμα και όταν πλησίασα σε αυτό, πάλι δε το έβρισκα. Κάποια στιγμή και αφού είχα σχεδόν ανέβει στην κορυφή του λόφου, κατάφερα να το εντοπίσω αρκετά χαμηλότερα. Ο χάρτης που σχεδίασα στο Google Earth:

 

[Markas]

Φωτογραφίες λιγοστές και με το κινητό. Αυτά για την ώρα, περισσότερες λεπτομέρειες όταν με το καλό ξαναπάω και το ψάξω προσεκτικά με φακό και καλή φωτογραφική. Αυτό που εντόπισα πρώτα ήταν το οχυρωματικό έργο στην κεντρική είσοδο του συγκροτήματος. Το χτιστό κομμάτι φαίνεται να είναι απλό. Με μία πρόχειρη ματιά, δε φαίνονται βάσεις για μεγάλα όπλα.

Πίσω από το κτιστό κομμάτι αρχίζει μία τεχνητή σπηλιά.

Στρίβοντας δεξιά μπορεί κάποιος να βγει μέσω ενός διαδρόμου αμέσως στην δυτική είσοδο Εκεί δεν είναι φανερά ίχνη από οχυρωματικά έργα.

Πιο μέσα υπάρχει μία ψηλή και ευρύχωρη αίθουσα που συνδέει τις δύο εισόδους.

Όταν πια νόμιζα πως είχα δει τα πάντα μέσα, βγήκα έξω και τυχαία εντόπισα άλλη μία στοά, πίσω από πλέγμα που οριοθετεί βοσκότοπο. Μέσα υπάρχουν κάποιες κατακρημνίσεις της οροφής με τα ανάλογα μπάζα στο έδαφος αλλά περνάει χωρίς δυσκολία. Προς μεγάλη μου έκπληξη ξανάρθα στη κεντρική είσοδο!
Να επισημάνω πως ενώ αυτή η είσοδος είναι περιφραγμένη, μπορείς να παρακάμψεις το πλέγμα μπαίνοντας από τις άλλες εισόδους και βγαίνοντας εκεί! Να μη το ήξερε ο βοσκός; Τι να πω. Πάντως ο μαθητής μου είχε μιλήσει για ΔΥΟ εισόδους, όχι τρεις!

 

[Markas]

Λίγο χαμηλότερα από το οχυρό βρίσκεται μία "μικτή" καλύβα.

Μισή κλασική, πέτρινη με τσιμεντένια οροφή, μισή προκατασκευασμένη τύπου Nissen http://en.wikipedia.org/wiki/Nissen_hut
Σκεπασμένη με χώμα θα ήταν από τότε που κατασκευάστηκε, προφανώς για να είναι κρυφή από εχθρικές δυνάμεις. Το όλο συγκρότημα θα έλεγα αμέσως πως είναι του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και μάλιστα Γερμανικό αλλά αυτή η καλύβα Nissen μου τα χαλάει! Βρετανική - Αμερικάνικη πατέντα, προκατασκευασμένη, χρησιμοποιήθηκε μαζικά στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Όχι από Γερμανούς λοιπόν.

 

[Markas]

Οι φωτογραφίες είναι λίγες και από κινητό (χάλια), η εξερεύνηση έγινε πρόχειρα. Γιατί βιάστηκα τότε να το βάλω εδώ;
Ο μαθητής μου είχε αναφέρει αρκετό καιρό τώρα την ύπαρξη αυτού το συγκροτήματος. Προσπάθησα ήδη μία φορά να το εντοπίσω αλλά απέτυχα. Τη δεύτερη φορά είπα απλά να το εντοπίσω αλλά έκανα και μία βόλτα μέσα του. Την τρίτη φορά ελπίζω να έχω καλή φωτογραφική, φακό και υπομονή για να το ψάξω προσεχτικά. Αυτό όμως που μου λείπουν είναι πληροφορίες. Δε ξέρω τίποτα σίγουρο για αυτό! Ντόπιους που ρώτησα αγνοούν την ύπαρξή του! Μιλάμε για άτομα που ζουν και εργάζονται 500 μέτρα απόσταση από αυτό κι όμως δεν έτυχε να το προσέξουν!

Μήπως ξέρετε κάτι εσείς; ​

 

[Markas]

Λοιπόν, υπάρχουν νεώτερα. Βρέθηκε μάρτυρας!
Καστελιανός Στέλιος 83 χρονών σήμερα, προφανώς παιδαρέλι εκείνη την εποχή, δηλώνει πως δούλεψε μάλιστα στη διάνοιξη!
Η σπηλιά προϋπήρχε απλά οι Γερμανοί την μεγάλωσαν και διαμόρφωσαν τις εισόδους με την εργασία ντόπιων. Το συγκρότημα λειτουργούσε ως παρατηρητήριο αλλά κάποια στιγμή είχε φτάσει να φιλοξενεί μέχρι και 6 κανόνια (λέει, εγώ δεν εντόπισα θέσεις εκείνη τη φορά). Η σπηλιά λειτουργούσε ως αποθήκη πυρομαχικών αλλά και ως καταφύγιο για την περίπτωση βομβαρδισμού. Χρησιμοποιήθηκε ελάχιστα, το άδειασαν και από τότε φιλοξενεί κατά καιρούς μόνο νυχτερίδες και τα ντόπια παιδιά που βολτάρουν στις στοές.
Όσον αφορά τη καλύβα, δε τη θυμάται από παλιά, ίσως προστέθηκε αργότερα. Υποθέτω πως θα την έβαλε εκεί κάποιος βοσκός.
@yns , έχεις να προσθέσεις κάτι;

 

[yns]

@yns , έχεις να προσθέσεις κάτι;

Πέρα του γεγονότος ότι μου ξύπνησες παιδικές μνήμες μιας και ένας φίλος είχε ενοικιαζόμενα διαμερίσματα εκεί δίπλα και σαν παιδιά παίζαμε στην "σπηλιά", όχι, τίποτα άλλο...

 

[Markas]

Κουλές Ράπτη

​

 

[Markas]

Λίγο νότια, πάνω σε ένα λόφο με καλή θέα (προφανώς), αποφάσισαν οι Τούρκοι να κτίσουν αυτόν τον Κουλέ κατά τη μεγάλη Κρητική επανάσταση το 1866-1869. Πως τον εντόπισα; Καταρχάς βρίσκονταν σε λόφο που στο χάρτη αναφέρετε με το όνομα Κούλες! Νομίζω πως και μόνο αυτό αρκεί για να με βάλει να ψάξω. Κατά δεύτερο ένας σύντεκνός μου είχε μικρός φτάσει κοντά σε κάτι ερείπια εκεί πάνω. Τρίτον, πολύ κοντά, στους πρόποδες του λόφου, υπάρχουν τα ερείπια ενός ημιεγκαταλελειμμένου χωριού, του Ράπτη, που παλιά ήταν ένα σχεδόν αμιγές Τουρκοχώρι.Τι πιο λογικό λοιπόν να φτιάξουν μία αρκετά μεγάλη οχύρωση που να επιβλέπει μεγάλο μέρος του κάμπου της Μεσαράς, αλλά και να αποτελεί ασφαλές καταφύγιο στους ντόπιους μουσουλμάνους όποτε (συχνά) γίνονταν επαναστάσεις από τους ταραχοποιούς Κρητικούς.

Ο Κουλές έχει σχήμα «Τ» με το μακρύτερο κομμάτι να είναι μάλλον ο χώρος στρατονισμού και το μικρό να αποτελείται από 3 μικρότερα δωμάτια. Από τα τρία δωμάτια, τα δύο έχουν ακόμα τμήμα ή ολόκληρη την οροφή τους ενώ το τρίτο έχει καταρρεύσει.

​

 

[Markas]

Η επίσκεψη έγινε μία βροχερή μέρα και πολύ βιαστικά. Παντού περιμετρικά πάντως φαίνονται ακόμα οι τουφεκιοθυρίδες για την άμυνα του οχυρού.

Από αυτήν την πλευρά (τη βόρεια) υπάρχουν αρκετές καμάρες εισόδου και εξόδου, κάτι ασυνήθιστο για τέτοια οχυρά γιατί κάθε πόρτα είναι και εύκολο σχετικά σημείο εισόδου του εχτρού.

Σε συνδυασμό με αυτό το τείχος, υποθέτω πως θα υπήρχε στη βόρεια πλευρά κάποιος αύλειος χώρος περιφραγμένος. Η οροφή στα δωμάτια αλλά και στο χώρο στρατωνισμού θα λειτουργούσε ως χώρος περιπολίας για σκοπούς. Ακόμα και σήμερα, η οροφή στα μικρότερα δωμάτια στέκει όρθια και φιλοξενεί και ένα κολονάκι του τριγωνομετρικού δικτύου.

​

 

[Markas]

Εσωτερικά του χώρου στρατωνισμού. Οι καμπύλες στους τοίχους υποδηλώνουν πως η οροφή θα ήταν πέτρινη με την τεχνική της καμάρας, όπως άλλωστε και…

…τα μικρότερα τρία δωμάτια στη μικρή ευθεία του «Τ». Ίσως ακριβώς επειδή ήταν μικρότερα τα δωμάτια, άντεξε και παραπάνω η οροφή σε σχέση με τον χώρο στρατωνισμού. Μη ξεχνάμε άλλωστε πως οι Κουλέδες γενικά μείνανε σε χρήση μέχρι το πολύ του 1878 όταν με την τότε επανάσταση το τουρκικό κράτος αποφάσισε να συγκεντρώσει τους λιγοστούς στρατιώτες που τότε διέθετε για την υπεράσπιση των μεγάλων αστικών κέντρων.

Για την μετέπειτα τύχη του συγκεκριμένου Κουλέ δε βρήκα τίποτα παραπάνω αλλά εικάζω πως θα είχε κάποια περιορισμένη έστω χρήση λόγο της εγγύτητάς του με τον Ράπτη, μέχρι την οριστική εγκατάλειψή του. Πάντως δεν υπήρξε ποτέ κάποια μάχη εδώ παρά μόνο λειτούργησε αποτρεπτικά.

Αποθηκευτικός χώρος, λογικά για πυρομαχικά μιας και είναι εντελώς τυφλός.

​

 

[Markas]

Στην οριζόντια ευθεία του «Τ» υπήρχαν τρία δωμάτια. Το νοτιότερο από αυτά δυστυχώς γκρεμισμένο.

Η νότια πλευρά του Κούλε.

​

 

[Markas]

Δυστυχώς την ημέρα που έτυχε να επισκεφτούμε αυτήν την οχύρωση άρχισε ξαφνικά δυνατή βροχή και μιας και ήμασταν κλασικά με τις μηχανές (και ο Παύλος χωρίς αδιάβροχο), δεν κάτσαμε παραπάνω, ούτε βγάλαμε φωτογραφία το βοηθητικό οίκημα που αναφέρω στο χάρτη του Google Earth. Παραθέτω όμως μία φωτογραφία που τράβηξα το καλοκαίρι όταν πάλι επισκέφτηκα πολύ βιαστικά τον χώρο. Το τετράγωνο οίκημα σήμερα χρησιμοποιείται ως στάνη ντόπιου βοσκού και είναι περιφραγμένο με πλέγμα. Την επόμενη φορά που θα ξαναπάω από εκεί ελπίζω να είναι καλύτερες οι συνθήκες και να μελετήσω πιο προσεκτικά αυτό το κομμάτι ανεξερεύνητης Κρητικής ιστορίας.

​

 

[Markas]

Η επίσκεψη σε αυτόν τον Κουλέ ήταν ο επίλογος μίας μοτοβόλτας που θα παρουσιαστεί άλλη στιγμή στα χωμάτινα. Κατά τα άλλα, το νήμα το είχα παρατημένο. Κάθε παρουσίαση εδώ θέλει πολύ κόπο και πολλές φορές απλά βαριέμαι είτε εγώ είτε η παρέα να πάμε να εξερευνήσουμε μία καινούργια οχύρωση. Θα κοιτάξω να το σουλουπώσω λιγάκι και να αρχίσω πάλι σταδιακά την ανανέωσή του.
Την επόμενη λοιπόν με το καλό

 

[Nordic]

Φίλε Νίκο αυτό που έχεις κάνει είναι Διατριβή. Πραγματική έρευνα με επιμέλεια και μεράκι. Τί να σου πω... 1000 φορές μπράβο.